Krajowy Rejestr Sądowy – najważniejsze informacje, podstawa prawna
Krajowy Rejestr Sądowy to ogromna baza danych, do której dostęp ma każdy obywatel Polski. Jakie informacje można tam odnaleźć? Czy wiążący z mocy prawa odpis dokumentów z KRS musi mieć formę papierową? Czy baza została już zdigitalizowana? Sprawdźmy.
Norma prawna, dzięki której powstał ten zbiór danych, to Ustawa o KRS z 20 sierpnia 1997 roku. Decydując się na stworzenie tej bazy, władze państwa chciały zastąpić kilka istniejących równolegle rejestrów, w tym: handlowy, fundacji, stowarzyszeń i przedsiębiorców państwowych.
Dane zgromadzone w tych bazach często się dublowały, a struktura i dostępność prezentowanych tam informacji pozostawiała wiele do życzenia. Krajowy Rejestr Sądowy miał rozwiązać wszystkie te problemy, na dodatek gromadząc wiele nowych, cennych z punktu widzenia aparatu państwowego, informacji.
Baza została oficjalnie uruchomiona 1 stycznia 2001 roku. Na mocy Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, Ministerstwo Sprawiedliwości wydało rozporządzenie, dzięki któremu nadano do niej dostęp 21 Sądom Rejonowym, które znajdują się w każdym województwie w Polsce.
W niektórych rejonach w kraju (woj. kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim oraz na Śląsku) zdecydowano o nadaniu dostępu do bazy KRS więcej niż jednemu Sądowi Rejonowemu. Na przykład w województwie śląskim właściwe filie mieszczą się w Gliwicach i Bielsku-Białej.
Duże zmiany w funkcjonowaniu Krajowego Rejestru Sądowego zaszły pod koniec 2011 roku. Między 22 a 29 grudnia weszły w życie aż trzy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości. Każda z nich w pewnym stopniu dotyczyła dostępności bazy w systemie teleinformatycznym. Od czerwca 2012 roku, po wprowadzeniu w życie poprawek, platforma została udostępniona online jako Centralna Informacja Krajowego Rejestru Sądowego.
Dzięki zdigitalizowaniu zgromadzonych tam plików każdy mógł pobrać interesujące go odpisy w formie cyfrowej. Dziś można też skorzystać z intuicyjnej, prostej w obsłudze wyszukiwarki w serwisie ALEO.com, która poza dostępem do KRS analizuje też dla nas informacje z innych rejestrów, na przykład z bazy NIP czy REGON.
Czy odpis z Krajowego Rejestru Sądowego wciąż ma moc prawną?
Tak. Reguluje to ustawa z 13 maja 2011 roku o zmianie ustawy o KRS, opublikowana w Dzienniku Ustaw pod numerem 144 (poz. 851), która na mocy obowiązującego w Polsce prawa weszła w życie 1 stycznia 2012 roku. Kluczowa okazała się zmiana Artykułu 4.
Nowelizacja skutkuje tym, że dane zawarte w KRS, a więc na przykład odpisy czy wyciągi i zaświadczenia, mają moc dokumentów urzędowych. Co warto podkreślić, ta wykładnia dotyczy zarówno dokumentów wydanych w tradycyjnej formie papierowej, jak i odpisów elektronicznych.
Dla dokumentacji wygenerowanej online ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie dodatkowego zabezpieczenia. Muszą zajść przesłanki umożliwiające weryfikację dokumentów z informacjami zgromadzonymi w KRS. Można założyć, że intencją ustawodawcy było wyeliminowanie ryzyka posługiwania się przez strony podrobionymi dokumentami, które tylko „udają”, że są wygenerowane z Krajowego Rejestru Sądowego.
Godne pochwały jest udostępnienie na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości formularza, który umożliwia szybkie potwierdzenie zgodności otrzymanego wydruku ze stanem faktycznym. Jeśli okaże się, że nie był on w żaden sposób modyfikowany, to powinien być traktowany na równi z dokumentem, jaki otrzymalibyśmy we właściwym Sądzie Rejonowym.
Czy mimo nadania tak dużej mocy prawnej elektronicznej wersji odpisu, jesteśmy skazani na pobieranie dokumentów przez sieć? Na szczęście nie. Wciąż można udać się do jednego z 21 Sądów Rejonowych w całej Polsce, które mają właściwość, by – po wypełnieniu przez nas formularza – przekazać nam dane o wskazanej we wniosku firmie czy fundacji.
Jakie informacje pobierzemy z KRS?
W skład bazy wchodzi sześć zbiorów. Odnajdziemy w nich między innymi dane o strukturze firmy, informacje teleadresowe oraz o numerach NIP lub REGON. Znajdują się tam też wzmianki o władzach firmy oraz jej oddziałach.
Jeśli podmiot podzielił się na przykład na kilka spółek, to dzięki informacjom zawartym w Krajowym Rejestrze Sądowym dokładnie prześledzimy ten proces. Baza zapewnia też dostęp do informacji o sytuacji finansowej, wraz z danymi o ewentualnym zarządzie komisarycznym, jeśli ten został ustanowiony.
Nowością, którą ustawodawca dodał do KRS w grudniu 2020 roku, jest wykaz dłużników niewypłacalnych. To skuteczny sposób, by chronić działalności gospodarcze przed związaniem się umową z podmiotami, które znajdują się w fatalnej kondycji finansowej, gdzie zachodzi ryzyko niewypłacalności.
